काल आईशी बराच वेळ स्काईप वरती बोलत होते, बोलत होते म्हणजे कुरकुर करत होते, की मी कशी कंटाळले आहे,डिप्रेशन आले आहे वगैरे वगैरे. आईसाठी ते नेहमीचे झाले आहे आता, कारण डिसेंबर मध्ये थंडी सुरु झाली तशी माझी कुरकुर पण सुरु झाली. आई चिडून पटकन म्हणाली, मग कशाला गेलीस एवढ्या लांब? तुलाच हौस होती. चटकन डोळ्यात पाणी आले. वाटले खरच का एवढी हौस होती मला इथे यायची? विचार केल्यावर जाणवले मुळीच नाही.अमेरिका बघावीशी वाटायची पण आई वडिलांना सोडून दूर वगैरे राहायची मुळीच इच्छा नव्हती. पण लग्नानंतर ६ महिन्यात एवढी चांगली संधी आली होती तर ती सोडावीशी ही वाटली नाही.तरी अमरेंद्र ने १० वेळा विचारले होते नक्की जायचेय ना?मी बिनधास्त पणे म्हणाले होय जाऊयात.पुढचे परिणाम काय होणार आहेत ह्याची तेव्हा कल्पना नव्हती.. कदाचित त्याला होती......!
अमेरिकेत पहिले महिने अर्थातच मस्त जातात, मस्त फिरायचे, नवीन नवीन ठिकाणी जायचे, खायचे प्यायचे, मजा करायची. अर्थात मी हे पुण्यात पण करायचे, पण शेवटी अमेरिका ना,वेगळेच असते. पहिले २-४ महिने ह्या मधेच जातात, mall मध्ये shopping करणे, AC shops मध्ये भाजी घेणे, हे सगळे वेगळे अनुभव असतात ना त्यामुळे दिवस निघून जातात.पण ५ ६ महिन्यांनी त्या गोष्टींचा पण कंटाळा यायला लागतो.पहिल्यांदा घराची सगळी कामे करायला जी मजा येत होती ती कामे करणे bore होतं . काय सारखी सारखी भांडी घासायची,घर आवरायचे?"स्वयंपाक करायचा कंटाळा येतोय फार" माझे रोजचे कुरकुरणे सुरु झाले. मग पुन्हा एक ट्रीप व्हायची आणि सगळे नॉर्मल व्हायचे.कधी कधी वाटते ही ह्याचीच तर आयडिया नव्हतीना मला boredom मधून बाहेर काढायची? म्हणजे बायकोला फिरवून आणले की बायको at least २ महिने शांत होईल.कदाचित त्याला ही trick त्याच्याच एका मित्राने सांगितली असेल कारण अशा phase मध्ये असणारी मी फक्त एकटी नव्हते.
आम्ही जिथे राहतो ती एका गुजराथी माणसाची बिल्डिंग आहे, त्यामुळे अर्थातच इथे भारतीय लोक जास्ती आहेत. आम्ही DHL च्या project साठी येथे आलो. DHL ऑफिस ५ mins वर आहे त्यामुळे ह्याच्या ऑफिस मधली सगळी जण एकाच बिल्डिंग मध्ये राहतात.आमच्या बिल्डिंग मधले वातावरण अगदी घरगुती आहे,एकमेकांकडे येणे जाणे,नवीन पदार्थांचे testing कायमच चालू असते.आम्ही सगळ्याजणी H4 VISA वाल्या आहोत.म्हणजेच आम्ही आमच्या navaryanchya dependent आहोत.Dependent म्हणजे अमेरिकन govt च्या मते काहीही न करू शकणाऱ्या व प्रत्येक गोष्टीसाठी नवऱ्यावर depend असणाऱ्या.पहिल्यांदा ऐकायला विचित्र नाही वाटले कारण आम्ही सगळ्याच सेम होतो ना.पण हळू हळू त्याचा मतीतअर्थ जाणवला,खरच आम्ही dependent आहोत इथे.
आम्ही सगळ्या मैत्रिणी दुपारी टी पार्टी करतो,गप्पा मारतो,दोघी जणींना छोटी मुले आहेत त्यामुळे छान वेळ जातो.गप्पांचा विषय बऱ्याच वेळा त्यांची मुलेच असायचा मला आधी आधी चांगले वाटायचे पण नंतर कंटाळा यायला लागला रोज रोज काय तोच विषय.त्यांना पूस्तकांमध्ये किंवा इतर गोष्टींमध्ये इंटरेस्ट नव्हता. मग मी बोअर व्हायचे,त्यांना कायम विचारायचे तुम्ही माझा आधी २ वर्ष इथे राहून काय केले तर त्या म्हणायच्या काहीच नाही,मी हसायचे म्हणायचे म्हणजे काय?काहीच नाही म्हणजे काय हे आता मला इथे २ वर्ष राहिल्यावर कळले.आता जरी मला कुणी विचारले कि मी २ वर्ष राहून काय केले तर माझे पण हेच उत्तर असेल "काहीच नाही".
माझ्या ह्याच group मध्ये एक मैत्रीण आहे ती electronic engineer आहे आणि जेव्हा ती इथे आली तेव्हा ती मोठ्या software co.मध्ये काम करत होती.लग्न झाले तेव्हा ती तिच्या नवऱ्यापेक्षा जास्त कमवीत होती,तिला विचारले नौकरी सोडून इकडे यायला वाईट नाही का ग वाटले तर मला म्हणली ,"वाटले थोडेसे,खरं तर मला लंडन ला onsite वर जायचा chance होता पण ह्याला पण US ला यायचे होते ना म्हणून सोडून दिली नौकरी,शेवटी कुणाला तरी compromise करायचेच होते ना ग..." खद्कन हसले तिला काही कळलेच नाही sorry म्हणून उठून गेले आणि घरी येउन विचार करू लागले मी कोणत्या काळात आहे,१९४० का १९७०?तिनेच एके दिवशी सगळ्यांना जेवायला बोलावले,काय मस्त स्वैपाक केला होता मी म्हणले कसं ग जमते तुला सगळे तिकडे एवढा जॉब करून पण kitchen queen कशी काय तू मी तर फारच ढ आहे तुझापुढे.तर मला म्हणाली, "अग लग्नापूर्वी मला पोळ्या पण येत नव्हत्या पण लग्नानंतर इथे आले आणि सगळं जमु लागले" मी म्हणाले कसा काय,तर म्हणाली "आता किचनच माझे लाइफ आहे म्हणून तर ५ वर्ष राहू शकले नाहीतर किती कंटाळा आला असता,तुला पण होईल सवय १-२ वर्षात तू पण माझा सारखी होशील".माझा पोटात मोठा गोळाच आला,हिच्यासारखे म्हणजे २४ तासामधले ८ तास स्वयंपाक time pass म्हणून करायचा?माझी स्वैपाक करायला कधीच ना नाहीये पण वेळ जात नाही म्हणून दिवस त्यात घालवणे पटणार नाही.घरी गेल्यावर विचार केला मी खरच तिच्यासारखी झाले तर म्हणजे मी मीच नाही राहणार.हे योग्य आहे का अयोग्य मला कळत नव्हते तेव्हा पण आणि अजून पण.पण एक मात्र खरं होतं की मला मीच हवी होते.....!
६ महिन्यानंतर २ महिन्यांसाठी भारतात जाऊन आले,काय मस्त वाटत होते तेव्हा परत यायची इच्छाच नव्हती पण काय करायचे एवढा चांगला chance मिळतोय तर का सोडायचा?"शेवटी कुणाला तरी compromise करायचेच होते ना".बघा म्हणजे मी पण असाच विचार केला आणि नंतर स्वतःच justification देत बसले कि स्वतःच्याच नवऱ्यासाठी करतेय ना मग काय त्यात?पण यावेळेला ठरवले वेळ वाया जाऊ द्यायचा नाही,आल्या आल्या दोघांनीही ४ व्हिलरचा लायसन्स काढला,library जॉईन केली ती पण मराठी पुस्तकांची,म्हणले आता काय वेळ जायला प्रोब्लेम नाही.येताना सगळ्यांनी सांगितले होते कि काहीतरी शिक निवांत बसू नकोस,courses ची inquiry सुरु केली, Atlanta च्या बऱ्याच universities ची माहिती काढली पण एकही university मध्ये माझा लायक course नव्हता.इथल्या लोकांचे म्हणणे तुम्ही graduation पासून शिका व त्यासाठी entrance द्या. १-२ वर्षाचे courses करणे शक्य नव्हते कारण आम्ही ३ महिन्यांच्या contract वर होतो. हे contract दर ३ महिन्यांनी वाढायचे पण प्रत्येक वेळेला वाढेलच असेही काही नव्हते,त्यामुळे इथे सलग ६ महिने राहू ह्याची assurity नव्हती.तेव्हा शिक्षणाचा प्रश्न मागे पडला.आता घरात बसूनच काही तरी करायचे,मग २ ३ trip झाल्या San Francisco मध्ये १ लग्न attend केले,जीवाचे new york करून आले,अमेरिकेतले fall colors पण पाहून आले तोपर्यंत सगळे मस्त चालले होते,मात्र थंडी सुरु झाली आणि सगळे बिनसले.ट्रिप्स बंद झाल्या आणि मी पुन्हा घर कोंबडी झाले.....
खरं तर अमेरिकेत राहायचे म्हणजे नवऱ्यावर depend राहायचे,सगळ्याच बाबतीत ,कुठेही जायचे म्हणल्यावर त्याला घेऊन जायचे,मी तर सुरुवातीला parlor ला पण त्याला घेऊन जायचे,माहित नाही का भीती वाटायची एकटे एकटे जायची,कुठे तरी असे जाणवायचे कि मी माझ्या देशात नाहीये.कुणी काय बोलले तर मला इंग्लिश बोलता नाही आले तर,आता हे आठवून हसू येते पण तेव्हा असेच होत होते.अमरेंद्र मला dollars द्यायचा म्हणजे कुठे हि मला काही आवडले तर पटकन घेता यावे किवा मी कुठे एकटी गेले तर असावेत म्हणून,पण माझा मैत्रिणी अशा आहेत कि त्या मला म्हणतात कशाला आपण पैसे ठेवायचे स्वतः जवळ कुठेही गेलो तरी नवरा असतोच कि बरोबर त्यालाच मागायचे,एक मैत्रीण तर मला म्हणाली 'आमचे हे' मला पैसे ठेऊ देत नाहीत स्वतःजवळ,म्हणतात तू हरवशील.मला तर रागच आला म्हणले पैसे हरवायला काय ती १० वर्षाची आहे का?आणि जर तीच कधी कुठे हरवली तर ती काय करणार?तुला कसा contact करणार?घरी कशी येणार?पण एकदा accept केले न कि आपण dependent आहोत कि मग स्वतःचे डोके पण वापरायचे नाही त्यासाठी पण नवऱ्यावर dependent राहायचे.तेच मी जेव्हा भारतातून आलेल्या माझा जावेला घेऊन एकटी atlanta फिरले तेव्हा ३ ४ दिवस का होईना मी पहिल्यांदाच INDEPENDENT झाले.आम्ही दोघीच इथल्या marta म्हणजेच लोकल ट्रेन ने फिरलो तेव्हा मला कशाचीच भीती वाटली नाही,अमरेंद्र ने माझ्यावर तिला सोपवले आणि मी माझी जवाबदारी समर्थपणे पार पाडली असे आता म्हणायला काहीच हरकत नाही.याचा अर्थ आम्हाला इथे कुणी बांधून ठेवले नाहीये पण आम्हाला हे बंधन आता आवडायला लागले आहे.नवऱ्यावर depend राहणे हि आमची गरज बनलीये.
अमेरिकेत माझ्या बऱ्याच मैत्रिणी H 4 VISA वर आहेत,त्यातल्या बर्याच जणींना मुले झाली आहेत,त्यांना विचारले कि तुम्ही दिवसभर काय करता?तर म्हणतात मला तर बाई वेळच मिळत नाही इथे मला एकटीला मुलांचे सगळे बघावे लागते त्यामुळे ट्रीप वगैरे करायला सुद्धा वेळ नाहीये.कुठेच बाहेर जाता येत नाही,सगळीकडे जाताना पहिल्यांदा बाळाचा विचार करावा लागतो.मग मी म्हणाले करमते का ग इथे?तर म्हणतात ठीक आहे इथे,निवांत कुणी विचारायला नाही.privacy पण मिळते ना,मग मी म्हणाले अगं पण तुझा काय तुला दिवसभर बाळाला सांभाळून,घराची कामे करून कंटाळा येत नाही का तर म्हणते अगं savings किती होतात अमेरिकेत,मग करायचे थोडेसे मुलांच्या भविष्यासाठी compromise.मी तर ऐकतच बसले,केवढी careeristic मुलगी होती हि एकदम काय झाले हिला?मला म्हणाली तू पण chance घेऊन टाक इथे बाळ झाले तर अमेरिकन सिटीझन होईल,आणि तुझा वेळ पण जाईल.म्हणजे माझा वेळ जाण्यासाठी तिने मला एकदम नामी उपाय सांगितला होता.म्हणजे मला अमेरिकेत राहायचे असेल तर एक तर स्वैपाक घरात वेळ घालवणे किवा अगदीच कंटाळा येत असेल तर मुल होऊ देणे असे २ ३ च पर्याय माझ्या मैत्रिणींनी सुचवले.
या सगळ्यान वरती माझा एका H 4 वाल्याच मैत्रिणीने मारलेली comment मला कायमच लक्षात राहिली,एक दिवशी ती बोलता बोलता मला म्हणाली,"पूजा आपण म्हणजे शिकली सवरलेली घर कामाची बाईच आहोत कि ग इथे".तेव्हा खूप हसलो आम्ही दोघीजणी,फोन ठेवल्यावर भरूनच आलं दोघीनाही,तिने २ मिनिटात पुन्हा फोन केला व म्हणाली यासाठी नव्हतो ना ग आलो आपण इथे....!मग का आलो होतो आपण इथे माहित नाही.facebook वर खूप जुन्या मैत्रिणी भेटतात,मी अमेरिकेत आहे म्हणल्यावर कित्ती कौतुक वाटते त्यांना म्हणतात लक्की आहेस बाई आम्हाला बघ किती मरमर करावी लागते इथे.मी विचार करते मी त्यांच्या जागेवर असते तरी हेच म्हणले असते ना.पण आता मला त्यांना सांगावेसे वाटते तुम्ही ज्या गोष्टी बद्दल तुम्हाला कौतुक वाटते त्याचा प्रचंड कंटाळा आलाय मला आणि तुम्ही ज्या गोष्टी साठी कुरकुर करताय त्यसाठी तुमची असूया वाटते मला.या परिस्थितीत एकाच म्हण आठवते "Other side of the grass is always greener".
मध्ये माझा एका मैत्रिणीने सांगितले कि,H 4 VISA असणाऱ्या मुलींने blog लिहायला सुरुवात केलीये,त्यावर त्यांनी त्यांना येणारे प्रोब्लेम्स लिहिले आहेत आणि त्यावरचे solutions पण लिहिले आहेत.तो ब्लोग वाचता वाचता मला अजून १ माहिती मिळाली ती म्हणजे अश्याच एका मुलीने अमेरिकेत असणाऱ्या dependent साठी facebook वर १ कम्यूनिटी तयार केली आहे,त्या कम्युनिटी चे नाव आहे 'H 4 VISA,a Curse'.या community वर माझासारखेच २००० जण मेम्बर्स होते,मी पण ती community जोइन केली.त्यामध्ये dependents न येणारे प्रोब्लेम्स व इतर मेम्बेर्स ने दिलेल्या प्रतिक्रिया होत्या तसेच त्यांनी सुचवलेले उपाय हि होते.याचा अर्थ माझासारख्या २००० जणींना H 4 VISA शाप वाटतो सगळच अजब आहे ना?पण सगळ्यांची मते वाचल्यावर हेच जाणवले कि सगळ्यांचे almost प्रोब्लेम्स एक सारखे आहेत,सर्वांनाच इथे राहायचा कंटाळा येतो पण राहावे लागते.
पण एवढ्या सगळ्या वाईट किवा नकारात्मक गोष्टींचा विचार झाल्यावर सकारात्मक गोष्टी पण बोलल्या गेल्याच पाहिजेत.अर्थातच एवड्या प्रगत देशात राहिले त्याचा मला खूप आनंद आहे.इथले रस्ते,इथल्या बिल्डींग्स पहिल्या कि कसले भारी वाटते .एवढे स्वच्छ आणि मोठे रस्ते पाहिल्यावर दुसऱ्या जगात आल्यासारखे वाटते.इथले मॉल खूप मोठे आणि अत्याधुनिक आहेत.मी अमेरिकेत आल्यामुळेच sears towerchya १०३ ऱ्या मजल्यावर जाऊ शकले,फक्त tv आणि movies मध्ये पाहिलेली Los angeles,San Francisco,Chicago,New york ,hollywood सारखी शहरे बघू शकले.निळ्या -हिरव्या रंगाचा समुद्र पहिल्यांदाच पाहायला मिळाला,मिठासारख्या पांढऱ्याशुभ्र रंगाच्या वाळूमध्ये खेळता आले,NASA सारख्या ठिकाणी जाता आले,US Open ची tennis tournament बघता आली,अशा आणि अनेक गोष्टी पहिल्यांदाच बघायला आणि करायला मिळाल्या,.स्वप्नवत वाटणाऱ्या अनेक गोष्टी खऱ्या झाल्या ते अमेरिकेत आल्यामुळेच ना!त्यामुळे इथे आल्यामुळे मी असमाधानी आहे का तर नाही नक्कीच नाही.इथे प्रत्येक गोष्ट खूप perfect आहे अगदी चित्र काढल्यासारखी,corrections विचार करून पण काढू शकणार नाहीत.पण एवढ्या परफेक्शनचा पण कंटाळा येतो न कधीतरी थोडेसे इमपरफेक्शन पण हवे ना,नाहीतर तुम्ही तुमचे depression, frustration कशावर काढणार?अमरिकेत आल्यापासून शाहरुख चा स्वदेस ५०-६० वेळा तरी पहिला,इकडे यायच्या आधीही बघितला होताच,पण इकडे आल्यावर तो पटला अगदी १००% पटला आणि आवडला.
या सगळ्या गोष्टींचा विचार केल्यावर conclusion असे काहीच निघाले नाही,मात्र काही गोष्टींचे realization मात्र झाले,कि अमेरिकेत माझासारख्या मुलीना dependent म्हणून राहायचे असेल तर बऱ्याच गोष्टींमध्ये adjustment करावी लागते.H 4 VISA वर आल्यामुळे आम्हाला अमेरिकेत नौकरी करता येत नाही,contract वर अमेरिकेत आल्यामुळे शिक्षणाचे options खूप कमी असतात,गाडी चालवता येत नसेल तर स्वतःहून कुठेही जाता येत नाही कारण इथली transport service तितकीशी चांगली नाही,तेव्हा बऱ्याच जणींना घरी बसण्याशिवाय पर्याय नसतो.काही जणी voluntarily शाळेमध्ये किवा पब्लिक लायब्ररी मध्ये काम करतात पण बर्याच जणींना लहान मुलांमुळे बाहेर पडणे जमत नाही.
तेव्हा मला पण आता असे म्हणावेसे वाटते कि "कुणालातरी compromise करावेच लागते".
..... पूजा
