बायकांचे स्नानगृह

इतक्यात काही आवरत असताना ’गमभन’ चं कॅलेंडर सापडलं. त्यावर मुलांना चित्र काढण्यासाठी कोरी जागा सोडलेली असते. मुक्ताने तिसरीत असताना काय काय काढलंय पाहात होते. एका चित्रापाशी थबकले. तिने "बायकांचे स्नानगृह" काढलेले. .........
 हे चित्र दोन महिने आमच्या भिंतीवर लटकत होते..... मी विसरून गेलेले. हसायला आलं.
तिसरीतल्या मुलीने जितक्या सहजपणे काढावे तितक्या सहजपणे मुक्ताने ते काढलेले.
दोन तीन बायका आंघोळ करताहेत, केस बांधलेले, कपडे बाजूला, पाणी... वगैरे वगैरे......
त्यावर्षी आम्ही मनालीला गेलो होतो.
मग मणीकरणला गेलो होतो.
तिथे गरम पाण्याची कुंडे आहेत.
पुरूषांची आणि बायकांची स्नानाची व्यवस्था वेगवेगळी आहे.
बायकांच्या इथे कुंडाभोवती भिंती बांधलेल्या आहेत, वर छत आहे.
ती आणि मी, बायकांच्या गरम पाण्याच्या कुंडाच्या इथे गेलो तर, क्वचित एक चार- दोन बायका होत्या. बहुदा गावातल्या किंवा आसपासच्या पहाडी भागातल्या. त्या तिथे निसंकोच स्नान करत होत्या, तिकडे कुणी पुरूष फिरकायची अजिबात शक्यता नव्हती. मला त्यांचे कौतुक वाटले, मुक्ता त्यांच्याकडे डोळे विस्फारून पाहात असलेली. आणि कदाचित माझ्याकडेही... मी तिथेही कपडे घालून पाण्यात उतरलेली....
 तिच्यासाठी बाईचं शरीर पाहण्याचा तो पहिलाच प्रसंग असेल. तिच्या कितीतरी प्रश्नांना उत्तरे मिळत असणार. मलाही वाटून गेलेलं , बरं झालं कुतूहल शमलं असेल, विचारले काही प्रश्न तर बघू.
 तिने काही विचारलं नाही.
आणि नंतर हे चित्र!...............
सहजपणे काढलेलं........
मग मीही सहजपणे ते भिंतीवर लावलेलं........

आज मला जाणवतंय.....
कपड्यांची किती बंधनं निदान आपल्या संस्कृतीत, बायकांवर आहेत!
कपड्यांविनाचा मोकळेपणा त्या अनुभवूच शकत नाहीत!