Friday, January 31, 2014

देव - ५



ज्यांच्या ज्यांच्या वैयक्तिक आयुष्यात देव आहे, असेल आणि तेव्हढ्यापुरताच तो असेल तर छानच आहे.
आयुष्याचं ओझं वाहतानाचा विसावा!
म्हणजे कागदावर देव छानच आहे आणि देवविषयक समजुतीही छान आहेत.
दु:खात, संकटात देव आहे बघणारा, तो सोबत आहे, तो भलंच करणार आहे या समजुती मानसिक बळ वाढवणार्‍या आहेत.
आपण नेकीने, चांगलं वागत असूनही अडचणींचे डोंगर उभे राहतात, दु:खच पदरी येतं, याची संगती कशी लावायची? मग देव, मागच्या जन्मीचं कर्म, कर्मविपाक सिद्धांत, ते मदतीला येतं,
जिथे जिथे बळ कमी पडतं तिथे तिथे देव उभा राहतो.
एकट्या / एकाकी माणसाची सोबत करतो.
माणसाच्या आयुष्यातल्या रिकाम्या जागा भरतो.
रिकामा वेळ भरून काढतो.
माणसांना मोडून पडू देत नाही
नम्रता, कृतज्ञता अशा कितीक चांगल्या भावना रूजवतो,
कलाकारांना प्रेरणा देतो.

असा देव किती छान आहे.

***********

मुळात देव ही मानवाचीच निर्मिती असल्याने,
माणूस देवाला ताब्यात घेतो.
मग तो घरोघरीचा , आपल्यापुरता खाजगी देव राहात नाही.
देवाच्या नावावर राजकारण सुरू होतं,
देवाचं व्यापारीकरण होतं,
लोकांच्या श्रद्धेच्या आणि भावनांच्या जोरावर बाजारपेठ उभी राहते.

***********

मग अशावेळी काय करायचं?
घरातला देव असू दे आणि समाजातला नको,
ही भूमिका दुटप्पी नाही का?
"देव" , देवविषयक श्रद्धा या केवळ तुमच्या खाजगी जीवनात असू देत,
असं म्हणणं खरोखरी प्रत्यक्षात येऊ शकतं का?
मुळात घरातला देवही ताब्यात घेतला जातोच ना?
मग घराचाही देव नाही, केवळ व्यक्तीचा चालेल, असं म्हणावं लागेल का?

**********

Wednesday, January 15, 2014

देव देव

आई - बाबा दोघेही अस्तिक. त्यांच्याशी बोलले.
दोघांच्याही घरी देवभोळं वातावरण. रोज घरी सोवळ्यात देवपूजा व्हायची तीर्थ घेणं मगच जेवायला बसायचं.
आजूबाजूचं सगळंच वातावरण असं होतं.
बाबा म्हणाले, " देवाविषयी शंका उपस्थित केली, असा एकही माणूस मी पाहिलेला नव्हता. या स्वरूपाची चर्चा ऎकली ती कॉलेजात गेल्यावर."

देव आणि कर्मकांडं यात फरक करता का?
तर म्हणाले, "नाही."
" एकदा प्रतिष्ठापना केल्यावर घरच्या देवाच्या मूर्तीत देवाचा अंश आहे असंच आम्हांला वाटतं. मग रोजची देवपूजा, देवाला आंघोळ घालणं असेल, वस्त्र नेसवणं असेल, ते केलंच पाहिजे असंच वाटतं."
" रोज संध्याकाळी देवासमोर दिवा, उदबत्ती लावली की आम्हांला प्रसन्न वाटतं."
देवाची भीती वाटत नाही पण काही प्रमाणात धाक आहे.
देव वरून पाहतो आहे, असं आहे.
आपण चांगलं वागावं, असं आहे.

आई म्हणाली, "आम्ही काही फार नवससायस करत नाही, क्वचित कधीतरी बोलते."
बाबा म्हणाले, " मीही क्वचित काहीतरी बोलतो, आणि करूनही टाकतो, कोणाला काही सांगत नाही."
देव आहे. देवाचा आधार वाटतो.
आई म्हणाली, " आपल्याला कधीतरी तो लागेल, त्याची गरज पडेल तेव्हा त्याला बोलायचं, मागायचं, असं नको, रोज त्याची आठवण काढली पाहिजे."

"देव काही कधी कुणाचं वाईट करत नाही."
" जर कुणाचं काही वाईट होत असेल तर ते मागच्या जन्मीचे भोग. या जन्मीतरी जास्तीत जास्त पुण्य जोडलं पाहिजे."
" देवाचं नामस्मरण, स्वाध्यय, जप या मनाला आनंद देणार्‍या गोष्टी आहेत."
कर्मकांडं झाली नाहीत तर रूखरूख वाटते पण तेव्हढ्यापुरती.
आम्ही १००% आस्तिक आहोत, देव आहे याबाबत तीळमात्रही शंका नाही.
तुम्ही त्याला देव म्हणा की शक्ती म्हणा, आहेच.
कुठल्याही धर्माचा, जातीचा असू देत, जगातला कुठलाही माणूस असू देत, त्याचा त्याचा एक देव असतो. कोणी कुठल्या झाडाला देव मानत असेल किंवा अजून कशाला पण देव मानतोच.

पूर्वजांनी काही विचार करून ठेवलेला आहे. त्यांना काही अनुभव आले असतील म्हणून त्यांनी लिहून ठेवलंय. आपण पाळावं.
तरी आम्ही जे पाहिलंय त्यामानाने दहा-वीस टक्केच पाळतो.

काही गोष्टींचं वळण पडलंय, सवय झालीय म्हणूनही करत राहतो असं आहे.
पाहात आलो तसं करत आलो आहोत हे ही खरं आहे.


*******

हिरो

  माझ्या मैत्रिणीची एक मैत्रीण आहे. क्लार्क. आपलं काम प्रामाणिकपणे करणारी. कधीही कुठल्या कामाचे वरून किंवा टेबलाखालून असे पैसे तिने घेतले ना...