छोट्या छोट्या गोष्टी

दीपाकडे ’मुद्गल शंभर’ कार्यक्रमाला जमलो होतो तेव्हाची गोष्ट. आनंद, कौस्तुभ, जगदीश आणि नीरज पानं आणायला गेले. राजू थांबला होता, सचिन ’फोनवर’, खाली गेलेला. आमच्या जरा गप्पा झाल्या, हिशोब झाले. मी उठले आणि समोरच्या सोफ्यावर जाऊन बसले. नेहमी पुरूषांनीच का बसायचं इथे? आज आपण बायका मुख्य स्थानावर बसूया. अश्विनी वेदात्मनला घेऊन माझ्या शेजारी येऊन बसली. वेदात्मन झोपला होता. ती म्हणाली, ”खरंच यांच्या घरी मी कधीच इथे बसलेली नाही.” शेजारच्या खुर्चीवर आशा येऊन बसली. डायनिंग टेबलाजवळच्या खुर्चीत वैशाली बसली. वीणा आमच्या सोफ्याला टेकून बसली. स्मिता समोर झोपाळ्याच्या खुर्चीत बसली. दीपा आत होती. मिलिन्द आला, राजूच्या बाजूला बसला , तिकडच्या सोफ्यावर राजू बसला होता. आम्ही पानॆ आणणारांची ( पानांची नव्हे) वाट पाहू लागलो. बघू आल्यावर काय करतात ते! .... ते आले तेंव्हा त्यांच्या नेहमीच्या जागा भरलेल्या होत्या. नेमकी तेव्हाच वैशाली वेदात्मनला पांघरूण आणण्यासाठी आत गेली होती. तिच्या खुर्चीवर कौस्तुभ बसला, जगदीश टेरेसवर गेला, नीरज मुलांच्या खोलीकडे गेला. आनंद सर्वांना पाने देऊ लागला... जागा नाही म्हंटल्यावर पहिल्यांदा आनंद सेटल झाला, खाली बसला, नीरज येऊन खाली बसला. कौस्तुभ कागद आणायला उठला तेंव्हा मी वैशालीला खूण केली, त्या खुर्चीत येऊन बस, ती पोचण्यापूर्वीच कौस्तुभ येऊन खुर्चीत बसला. मग ती वीणाशेजारी बसली. त्यानंतर जगदीश येऊन बसला.
 जर आम्ही सगळ्या खाली बसलेल्या असतो तर या पुरूषांनी पटापट त्यांच्या नेहमीच्या जागा घेतल्या असत्या. त्या रिकाम्या नाहीत म्हंटल्यावर कुठे बसावे त्यांना सुचेना.
 इथे काही मानपानाचा प्रश्न नाही, आपण आपल्या गटात किती मोकळेपणाने आणि सहजतेने वावरतो! तरी रुजलेल्या काही गोष्टी आहेतच.

आपल्या घरांमधल्या मोक्याच्या, प्रशस्त जागा या पुरूषांसाठी राखीव असतात. तुम्ही बघा, तुमच्या घरात असं आहे की नाही?
पुरूषांच्या अनुपस्थितीत घरातल्या बायका तिथे बसतात किंवा बसत नाहीत.
 आमच्याकडेही आजोबा आले की कुठे बसतात, आज्या कुठे बसतात हे ठरलेले आहे.
लक्षात घ्या कुणी ठरवलेले नाही, ते ठरलेले असतेच. वाढवण्यातल्या ज्या अनेक गोष्टी असतात त्यातली एक ही आहे.
कुठे बसायचं, कसं बसायचं, हे इतकं मुरवलेलं असतं ना आमच्यात. आम्हीही झापडबंद पद्धतीने हे नियम पाळतो. ( आणि पुरूषांचं तरी काय वेगळं आहे? )
****

विचार करायचा ठरवला तर इतक्या गोष्टी आहेत, दमायला होतं.

****