Thursday, April 14, 2011

सांगू तरी कोणापाशी

सरलं दळण
माही भरली ओंजळ
सोन्याची तुळस
वर मोत्याची मंजूळ

सरलं दळण
मी ते आनिक घेणार
देवा विठ्ठ्लाची
मले पालखी येणार

जिवाले जड झालं
सांगू तरी कोणापाशी
शेवटला भास
मन फिरते आकाशी

गेला माहा जीव
मले भीतीशी कुटवा
सोन्याचं पिंपळपान
माह्या माहेरी पाठवा


गेला माहा जीव
राया रडे खळाखळा
लग्नाचा जोडा
न्हाई मिळत येळोयेळा

गेला माहा जीव
नका करू संध्याकाळ
पोटच्या पोराची
थंड्या पान्याची आंगूळ

गेला माहा जीव
माह्या किरडीले साकळ्या
दिर लावी ओझा खांदे
राम चालू द्या मोकळा

शेवंतीचं बन या कार्यक्रमातलं हे शेवटचं गाणं आहे, माधुरी पुरंदरे ते प्रभावीपणे सादर करतात. हे जात्यावरचं गाणं आहे. 
एक सासुरवाशीण आपलं मन मोकळं करते आहे. कदाचित जातं ओढायला सोबतीण आहे, बहुदा नाही.
सकाळी लवकर उठून रोजचं दळण दळायचं.
... सकाळी सकाळीच ती आपल्या मरणाचं स्वप्न पाहते आहे. तो सगळा प्रसंग ती डोळ्यासमोर उभा करते....
पहिल्यांदा अंगावर शहारे येतात ते , 

गेला माहा जीव
नका करू संध्याकाळ
पोटच्या पोराची
थंड्या पान्याची आंगूळ

हे ऎकून / वाचून....
...
सगळंच तर ती स्पष्टपणाने सांगते आहे.
......

पुन्हा पुन्हा वाचताना मी थबकले ...

जिवाले जड झालं
सांगू तरी कोणापाशी
मला वाटलं या शोकांतिकेचं मूळ या ओळींमधे तर नाही?

समाजाच्या चाकोर्‍या, रूढी, परंपरा माणसांना काचत असतात, त्या मोडता येतील इतके बळ सामान्य सासुरवाशीणीत कुठून असणार?
तिने सहन करत राहणे एवढेच अपेक्षित आहे. 
माहेर नुसते नावालाच. सासर घरी माप ओलांडून आल्यावर त्या घरातून बाहेर पडायचे ते तिरडीवरूनच.
हे काहीही एक बाई बदलू शकत नाही. मुळात तिच्यात काही मानसिक बळ असावं असं तिला वाढवलंच जात नाही.
हे स्वीकारू या.
पण तिचा त्रास, जाच तिने बोलून दाखवावा, मनमोकळं करावं असं तरी कुणी हवं ना?
......
जिवाले जड झालं
सांगू तरी कोणापाशी
अशी एखादी सखी असती तर कदाचित सहन करायची ताकद मिळाली असती.
~~~
काय केलं असेल तिने? एखादा आड, विहिर जवळ केली असेल??
जीव तिच्यात गुंतून राहतो.

..................

आजच्या आपल्या समाजातही ’सहनही करायचं आणि बोलायचंही नाही’  असं आहे.
ते बदलण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे.
निदान बोलायला तरी हवं.

....................

No comments:

Post a Comment

हिरो

  माझ्या मैत्रिणीची एक मैत्रीण आहे. क्लार्क. आपलं काम प्रामाणिकपणे करणारी. कधीही कुठल्या कामाचे वरून किंवा टेबलाखालून असे पैसे तिने घेतले ना...